Verandermanagement is een onderwerp dat zowel in de politiek als het HR-werkveld speelt. Kan ons huidige kabinet daarom wellicht wat leren over de theorieën van verandermanagement binnen het HR-werkveld? De uitvoer van het huidige klimaatakkoord verloopt niet helemaal soepel. Een mooi voorbeeld om eens te onderzoeken!

De case
In het Financieele Dagblad van zaterdag 29 augustus verscheen een artikel over het klimaatakkoord dat ruim een jaar geleden in Nederland werd gesloten. Het doel van het akkoord? De CO2-uitstoot in Nederland verminderen. De schrijfster van het artikel, Orla McDonald, geeft aan dat de landelijke afspraken in de praktijk moeilijk uit te voeren zijn. Er heerst onduidelijkheid over het akkoord, de plannen zijn te ambitieus en de burgers hebben niet scherp wat er van ze verwacht wordt.1

Na het lezen van het artikel kon ik constateren dat het doorvoeren van het klimaatakkoord in Nederland eigenlijk over verandermanagement gaat, een onderwerp dat ik (zeker vanuit de HR-invalshoek) enorm interessant vind. Een paar weken terug las ik het boek 'The Human Resource Professional's Guide to Change Management' van Melanie J. Peacock (2017). Peacock is een Canadese HR-consultant, heeft een PhD in onderwijskunde en geeft les in verschillende HR-gerelateerde vakken aan meerdere universiteiten in Canada. Ik bedacht me dat de stappen voor succesvol verandermanagement (en de rol voor HR in het sturen van verandering) wellicht van pas kunnen komen in de praktijk van het doorvoeren van het klimaatakkoord. Let's see!

Verandermanagement: de klimaatdoelstellingen halen
De problemen die spelen hebben te maken met onduidelijkheid over het akkoord. In het artikel van McDonald worden verschillende experts aangehaald die bij het onderwerp betrokken zijn, en de onduidelijkheid over het plan bevestigen. McDonald haalt Annemieke Nijhof aan, oud-voorzitter van de Klimaattafel Mobiliteit en oud-CEO van ingenieursbureau Tauw. Volgens Nijhof is er te weinig gesproken over de impact van het akkoord. De plannen waren te omvangrijk en onzeker. Zij meent dat een koers van belang is, maar dat het daarna belangrijk is om eerst maar eens 'basiskamp 1' te bereiken, bijvoorbeeld in de weg van fossiel naar elektrisch rijden. Er moet daarnaast beter over het akkoord gecommuniceerd worden, onder andere over wat het akkoord doet met onze manier van leven. Het moet duidelijk zijn voor mensen wat er van ze verwacht wordt. 'Het zou dom zijn om twaalf jaar lang met oogkleppen op de huidige plannen uit te voeren en vast te houden aan dat wat verkeerd is',  geeft Nijhof aan.

Verandermanagement binnen organisaties en de rol van HR
Om binnen organisaties verandering door te kunnen voeren is het belangrijk dat bepaalde stappen worden gezet. HR heeft een belangrijke rol in het faciliteren van deze stappen, en het meenemen van werknemers in het proces naar een nieuwe situatie. Maar wat zijn de stappen van succesvol verandermanagement? Peacock omschrijft ze als volgt:

1. Het creëren van ontevredenheid t.o.v. de huidige situatie
2. Visie uitdragen
3. De stappen bepalen/de route uitstippelen (en het vieren van successen)
4. Weerstand aanpakken.2

Een vergelijking..
Eerst maar eens de huidige situatie. Ik denk dat de meeste Nederlanders weten dat het klimaat een onderwerp is dat we aan moeten pakken als we een betere toekomst willen creëren. De visie is er (we willen een mooiere, schonere wereld), maar de punten 3 en 4 lijken in het kabinetsplan inderdaad onvoldoende aandacht te hebben gehad. Althans, zo lijkt dit in het verhaal van Nijhof naar voren te komen.

Peacock benadrukt dat het belangrijk is om de stappen richting de nieuwe situatie helder te maken, en kleine successen te vieren (p. 37-38). Denk in dit geval aan het percentage auto's dat elektrisch rijdt, bijvoorbeeld. Tussendoelen stellen dus! Zo worden de burgers ook continu herinnerd aan wat er van ze verwacht wordt, en in welke fase. Zoals Nijhof omschrijft: basiskamp 1 bereiken. Door tussendoelen scherp te krijgen, en hierbij stil te staan, is het ook makkelijker om plannen bij te kunnen stellen. Op die manier voorkom je dat een visie /doel niet meer overeenkomt met wat er in de praktijk nodig is.
Peacock bespreekt in haar boek dat het aanpakken van weerstand (die in dit geval voort kan komen uit onduidelijkheid over het akkoord) geminimaliseerd kan worden door de voorgaande punten haarscherp te hebben. Er zal altijd weerstand blijven, maar zolang duidelijk is waarom de verandering noodzakelijk is, wat de tussenstappen en -doelen zijn, en wanneer die behaalde doelen gevierd worden, is weerstand te minimaliseren (p. 41-42).

Conclusie
In mijn optiek is het zeker zo dat ons kabinet iets kan hebben aan de theorie van Peacock. Uiteindelijk gaan deze plannen om het meenemen van mensen richting een nieuwe toekomst, een onderwerp waar HR een belangrijke rol in speelt! Toch?

Bronnen
1. McDonald, O. (2020, 29 augustus). Klimaatakkoord botst op realiteit nu uitvoering plannen hapert. Het Financieele Dagblad, 22–23.
2. Peacock, Melanie J. (2017). The Human Resource Professional’s guide to Change Management. Business Expert Press, New York.

Door: Julliëtte Reinders, HR adviseur bij Berenschot

Zelf een blog schrijven over onderwerpen die interessant zijn voor on HR-netwerk? Lees hier hoe dat werkt