De regering wil het concurrentiebeding hervormen om misbruik tegen te gaan. Op 4 maart 2024 is het wetsvoorstel voor modernisering van het concurrentiebeding ter internetconsultatie voorgelegd.
Naar schatting heeft meer dan een derde van alle werknemers een concurrentiebeding. Dat houdt in dat er in hun arbeidscontract restricties staan bij het vertrekken naar een volgende baan. Bijvoorbeeld dat een arbeidskracht een bepaalde periode bij een aantal concurrenten niet aan de slag mag of anders een geldbedrag moet betalen. Het afsluiten van een concurrentiebeding moet voorkomen dat werknemers cruciale informatie meenemen, zoals bedrijfsgeheimen of klantbestanden die het bedrijf kunnen schaden.
Een grote groep werknemers die aan een concurrentiebeding is gebonden, heeft echter helemaal geen toegang tot dit soort informatie. Er is in de praktijk dan ook veel oneigenlijk gebruik van het concurrentiebeding. Werkgevers zetten het bijvoorbeeld vaak in om te voorkomen dat schaars personeel naar een concurrent vertrekt. Of gewoon voor de zekerheid. Werknemers worden hierdoor onnodig gehinderd in hun arbeidsmobiliteit. Ook raakt het aan het recht dat je als werknemer zelf mag bepalen waar je werkt.
Minister Van Gennip wil daarom het aantal concurrentiebedingen terugbrengen en de balans tussen werkgever en werknemer herstellen, net als de rechtszekerheid. Terwijl tegelijkertijd bedrijven die het concurrentiebeding echt nodig hebben er gebruik van kunnen blijven maken. We zetten hieronder een aantal belangrijkste punten van het wetsvoorstel op een rij.
Begrenzing te duur
Er geldt nu geen maximale duur voor het concurrentiebeding na het beïndigen van een arbeidsovereenkomst. Meestal wordt er een termijn van één jaar (twaalf maanden) afgesproken, wat redelijk is. Maar een langer termijn kan ook. Is een werknemer het hier niet mee eens, dan moet hij of zij juridische stappen ondernemen. Met dit wetsvoorstel gaat dat veranderen. Hierin staat opgenomen dat een beding dat langer dan twaalf maanden geldt na het einde van een arbeidsovereenkomst, nietig is.
Geografisch gebruik moet worden vermeld
Volgens het wetsvoorstel moet het concurrentiebeding in de arbeidsovereenkomst een gemotiveerde geografische beperking bevatten, zoals het specifieke gebied waarin deze geldig is. Zonder deze vermelding is het beding nietig. Een werknemer die vindt dat de geografische beperking onvoldoende is gemotiveerd, kan naar de rechter stappen. De rechter kan het beding geheel of gedeeltelijk vernietigen als het niet noodzakelijk is voor de werkgever, of als het de werknemer onredelijk benadeelt.
Motivering zwaarwegend bedrijfsbelang toevoegen aan contacten onbepaalde tijd
Volgens het wetsvoorstel moet je ook bij arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd, het zwaarwegende bedrijfsbelang voor het concurrentiebeding schriftelijk motiveren. Nu geldt dit vereiste alleen voor arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. Als het zwaarwegende bedrijfsbelang niet is gemotiveerd in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, wordt het concurrentiebeding nietig verklaard.
Voorwaarden beroep op het concurrentiebeding
Volgens het wetsvoorstel kun je alleen een beroep doen op het concurrentiebeding door schriftelijk en op tijd aan de werknemer mee te delen dat en voor hoe lang je de werknemer aan het concurrentiebeding zult houden. 'Op tijd' betekent in principe één maand voor het einde van de arbeidsovereenkomst. Als je het beroep op het concurrentiebeding niet volledig, tijdig of schriftelijk doet, loop je het risico dat het beding niet van toepassing is en de werknemer er dus niet aan gebonden is.
Geheel of gedeeltelijk vernietigen
In het wetsvoorstel staat ook de mogelijkheid om bij de rechter volledige vernietiging van het concurrentiebeding te eisen als de beperking niet noodzakelijk is vanwege een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang, of volledige of gedeeltelijke vernietiging te eisen als de werknemer door het beding onredelijk wordt benadeeld ten opzichte van het te beschermen belang van de werkgever.
Overgangsrecht
Bestaande concurrentiebedingen blijven geldig volgens de huidige regels. Nieuwe voorschriften voor toekomstige concurrentiebedingen gelden dus niet met terugwerkende kracht. Dit betekent dat het geografische bereik en het zwaarwegende bedrijfsbelang niet gemotiveerd hoeft te worden in de arbeidsovereenkomst. Maar je moet wel aan de nieuwe regels voldoen bij het beroep op bestaande bedingen, inclusief het schriftelijk en tijdig informeren van de werknemer.
Verdere stappen
Het wetsvoorstel ligt tot 15 april 2024 ter internetconsultatie. Dit betekent dat het voorstel openbaar is gemaakt op het internet, zodat belanghebbende hierop kunnen reageren en feedback geven. De inhoud kan dus nog wijzigen, maar dat is afwachten. Los van het conceptwetsvoorstel wordt het concurrentiebeding mogelijk nóg verder ingeperkt; het demissionaire kabinet gaat verkennen of het beding verboden kan worden voor werknemers die minder dan 1,5 keer modaal verdienen. De verwachting is dat hier vóór de zomer duidelijkheid over komt.
